IPO Toàn Cầu Chững Lại Mạnh Trong 2025: Lãi Suất Cao, Thuế Quan và Biến Động Đẩy Các Doanh Nghiệp Rời Xa Sàn Giao Dịch

Thị trường chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trên toàn cầu đang trải qua một năm đầy thử thách, khi tổng giá trị các đợt IPO tính đến giữa tháng 6 giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong gần một thập kỷ. Theo dữ liệu từ LSEG, tổng khối lượng IPO toàn cầu tính đến ngày 17/6 đạt khoảng 44,3 tỷ USD, giảm 9,3% so với cùng kỳ năm ngoái – mức thấp nhất trong vòng 9 năm.

Nguyên nhân chính của xu hướng suy yếu này đến từ môi trường kinh doanh đang ngày càng trở nên bất định. Chi phí tài trợ gia tăng do lãi suất cao hơn, kết hợp với sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán toàn cầu, khiến các doanh nghiệp không còn mặn mà với việc niêm yết cổ phiếu. Đặc biệt, các chính sách thuế quan mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump – trong đó có thuế chung 10% và các mức thuế nhắm trực tiếp vào các đối tác thương mại lớn của Mỹ – đã làm dấy lên lo ngại về chi phí hoạt động, áp lực lợi nhuận và gián đoạn chuỗi cung ứng, khiến nhiều nhà điều hành doanh nghiệp trì hoãn kế hoạch IPO trong năm nay.

Tại Mỹ, nơi vốn là thị trường IPO sôi động nhất thế giới, khối lượng IPO đã giảm 12% xuống còn 12,3 tỷ USD. Ở châu Âu, tình hình còn nghiêm trọng hơn khi giá trị IPO giảm tới 64%, chỉ còn 5,8 tỷ USD – cho thấy tâm lý phòng thủ của các doanh nghiệp trước rủi ro chính sách và triển vọng kinh tế không mấy sáng sủa.

Ngược lại, khu vực châu Á–Thái Bình Dương nổi lên như một điểm sáng tương đối hiếm hoi với mức tăng trưởng ấn tượng 28%, nâng tổng khối lượng IPO lên 16,8 tỷ USD. Các động lực tăng trưởng đến từ chính sách nới lỏng quy định tại Trung Quốc và Nhật Bản, cùng với niềm tin cải thiện trong giới đầu tư nhờ tín hiệu tích cực từ các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ. Một ví dụ nổi bật là đợt IPO thành công của tập đoàn sản xuất pin CATL của Trung Quốc, huy động được tới 4,6 tỷ USD – lớn nhất thế giới tính đến nay trong năm 2025.

Dù vậy, giới chuyên gia vẫn khá thận trọng. Isabelle Freidheim, nhà sáng lập Athena Capital, cảnh báo rằng "thị trường hiện tại quá biến động, không phù hợp để các công ty công nghệ còn non trẻ hoặc chưa có lợi nhuận tiến hành IPO." Bà cho rằng nếu giá cổ phiếu giảm mạnh sau IPO, việc phục hồi niềm tin nhà đầu tư sẽ rất khó khăn, đặc biệt với các doanh nghiệp có dòng tiền chưa ổn định.

Tuy nhiên, vẫn có những dấu hiệu phục hồi nhẹ ở thị trường Mỹ. Một số đợt IPO như của fintech Chime đã ghi nhận phản ứng tích cực, tiếp thêm hy vọng cho những đợt niêm yết lớn dự kiến diễn ra vào cuối năm từ các tên tuổi như Klarna, Gemini hay Cerebras. Theo Michael Ashley Schulman – Giám đốc đầu tư tại Running Point Capital Advisors – "nếu các thương vụ sắp tới thành công, thị trường IPO có thể bước vào giai đoạn 'nhỏ giọt rồi lan tràn' trong quý IV."

Thị trường IPO toàn cầu đang bước vào giai đoạn sàng lọc, khi chỉ những công ty có nền tảng tài chính vững, mô hình tăng trưởng rõ ràng và phù hợp với khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư mới có thể huy động vốn thành công. Với bối cảnh hiện tại, các yếu tố vĩ mô như chính sách thuế quan, lộ trình lãi suất của Fed và biến động thị trường sẽ tiếp tục là những nhân tố định hình thị trường IPO trong nửa cuối năm 2025. Khu vực châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Nhật Bản, có thể giữ vai trò dẫn dắt nếu duy trì được đà cải cách và dòng vốn tích cực từ nhà đầu tư nội địa.