Tuần này, bài phát biểu của thống đốc NHTW Kuroda để hỗ trợ kết hợp các biện pháp kích thích tài khóa và chính sách nới lỏng tiền tệ, dường như thầm thừa nhận rằng chính sách tiền tệ đơn độc không thể đóng vai trò thúc đẩy nền kinh tế.

Ngày 5/11, Thống đốc NHTW Nhật Bản Haruhiko Kuroda nói trong bài phát biểu rằng môi trường lãi suất cực thấp làm cho việc kích thích tài khóa của chính phủ Nhật Bản hiệu quả hơn, và ông cũng nhấn mạnh rằng sự kết hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ có hiệu quả hơn nhiều. Điều này có nghĩa là sau khi Ngân hàng Nhật Bản thực hiện chính sách tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo trong nhiều năm, cuối cùng họ đã thừa nhận rằng hiệu quả của nó bị hạn chế?

Nếu chỉ xét từ nội dung, câu hỏi trên là sự thật, không đủ để kích hoạt bất kỳ làn sóng nhà đầu tư nào, nhưng kết hợp với nền tảng hiện tại, thật đáng suy ngẫm: tổng tài sản của Ngân hàng Nhật Bản đã đạt tới 576,000 tỷ Yên, tức 5,300 tỷ USD, cao hơn Cục Dự trữ Liên bang và Ngân hàng Trung ương châu Âu. Trong quá trình Ngân hàng Nhật Bản nỗ lực kích thích sức mạnh định giá trong nước, quy mô mua trái phiếu vượt xa GDP.

Nếu điều này không đủ để giải thích vấn đề, chúng ta hãy nhìn vào lãi suất. Ngân hàng Nhật Bản đã thực hiện chính sách lãi suất âm nhiều năm và đưa ra biện pháp kiểm soát đường cong lợi suất. Hiện tại, ngày kết thúc của hai công cụ này dường như là trong tương lai gần. Theo dữ liệu kinh tế gần đây từ Nhật Bản, tỷ lệ lạm phát hàng năm của Nhật Bản chỉ là 0.2%, khác xa so với mục tiêu lạm phát 2% mà Ngân hàng Nhật Bản đặt ra trong năm 2015. Mặc dù Nhật Bản đã rũ bỏ thành công tình trạng giảm phát từ lâu đã gây khó khăn cho nền kinh tế của mình trong thế kỷ này, nhưng tỷ lệ lạm phát 0.2% không phải là điều hài lòng.

Tất nhiên, về mặt lạm phát thấp, Nhật Bản không "cô đơn". Trong hầu hết các cuộc khủng hoảng hậu tài chính, lạm phát ở các nền kinh tế phát triển rất yếu. Vô số chính sách nới lỏng tiền tệ kỷ lục của ngân hàng trung ương cũng đã thất bại trong việc kích thích nền kinh tế ở các quốc gia khác. Chủ tịch mới của IMF, bà Kristalina Georgieva Georgieva hôm qua cũng kêu gọi các chính phủ đóng vai trò tích cực hơn trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, Nhật Bản thực sự độc đáo trong nỗ lực kích thích quy mô và kết quả.

Quan trọng hơn, Kuroda đã khẳng định trong hầu hết mọi bài phát biểu trong quá khứ rằng một chính sách nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ sẽ đủ để đạt được mục tiêu này (lạm phát đạt 2%), nhưng sẽ mất một thời gian.

Tuy nhiên, lập luận này dường như đang thay đổi, và bây giờ công chúng đã chấp nhận quan điểm rằng ngân hàng trung ương có thể cần một số trợ giúp. Tất nhiên, thị trường từ lâu đã nghi ngờ rằng mục tiêu này có thể đạt được, và một số học viên và học giả ngân hàng Nhật Bản vẫn còn hoài nghi. Ngày càng có nhiều người bắt đầu suy đoán liệu Ngân hàng Nhật Bản có bị buộc phải thay đổi mục tiêu lạm phát hay không.

Câu trả lời chắc chắn không dễ đoán, nhưng không có gì phải nghi ngờ rằng bất kỳ thay đổi nào trong mục tiêu lạm phát của Ngân hàng Nhật Bản sẽ mang lại một cú sốc lớn cho thị trường. Dưới làn sóng ác cảm rủi ro, ít nhất đồng yên là tài sản trú ẩn an toàn sẽ được cải thiện đáng kể.

Một mục tiêu lạm phát thấp hơn, thực tế hơn chắc chắn sẽ khiến đồng yên nhạy cảm với dữ liệu kinh tế. Ở giai đoạn này, dữ liệu kinh tế của Nhật Bản ít liên quan đến xu hướng của đồng yên, vì miễn là lạm phát thấp hơn mục tiêu, Ngân hàng Nhật Bản sẽ phải duy trì chính sách tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo theo logic riêng của mình.

Trong mối quan hệ thương mại quốc tế và sự rút lui của Brexit, thái độ của Ngân hàng Nhật Bản rất đáng được quan tâm. Nhật Bản là một nhà lãnh đạo trong việc thực hiện các biện pháp kích thích tiền tệ độc đáo và là trường hợp sớm kiểm tra các tác động không đồng đều của chính sách tiền tệ lỏng lẻo trên toàn cầu.

Theo DailyFx