Tổng thống Donald Trump đang đứng trước nguy cơ bị luận tội. Vào mùa hè năm 2018, ông Trump từng tuyên bố: “Các bạn biết không, nếu tôi bị luận tội, thì tôi nghĩ thị trường sẽ sụp đổ, và mọi người sẽ rất nghèo”
Vậy làm thế nào điều này có thể tác động được đến thị trường? Và trong lịch sử đã có những trường hợp tương tự chưa?
Lần luận tội Tổng thống Nixon
Quá trình luận tội Tổng thống Richard Nixon chính thức được khởi xướng vào đầu tháng 5 năm 1974. Đây là cách mà S&P 500 phản ứng sau khi các thủ tục luận tội bắt đầu:
Diễn biến của S&P 500 sau khi các thủ tục luận tội ông Nixon bắt đầu
Tổng thống Nixon đã từ chức vào ngày 9 tháng 8 năm 1974. Ngày hôm đó, thị trường chứng khoán giảm chưa tới 1%. Vào tuần tiếp theo, chứng khoán giảm thêm 6,4%. Từ lúc quá trình luận tội bắt đầu cho đến khi ông từ chức, tổng cộng S&P 500 đã giảm 13%.
Bạn có thể cho rằng những điều không chắc chắn xung quanh việc từ chức của một tổng thống đã gây ra sự biến động trên thị trường chứng khoán, nhưng nếu chúng ta xem xét kĩ một chút, bạn có thể thấy chứng khoán đang có xu hướng giảm trước khi điều này xảy ra:
S&P 500 giai đoạn 1973 - 1975
Thị trường chứng khoán đã giảm 23% so với những mức cao vào đầu năm 1973. Không chỉ thị trường đang đi xuống, mà Mỹ còn ở giữa một cuộc suy thoái bắt đầu vào tháng 11 năm 1973. Vì vậy, mặc dù bạn có thể cho rằng vụ bê bối của Nixon đã góp phần thêm vào sự biến động của thị trường, nhưng đó chắc chắn không phải là nguyên nhân chính. Cả thị trường lẫn nền kinh tế đều đang đi xuống vào thời điểm đó.
Thị trường tăng mạnh vào năm 1975, với S&P 500 tăng 37%, nhưng điều đó chủ yếu là do các cổ phiếu đã giảm gần 50% trong giai đoạn thị trường "con gấu" từ năm 1973 đến 1974.
Lần luận tội Tổng thống Clinton
Thủ tục luận tội Tổng thống Bill Clinton bắt đầu vào tháng 10 năm 1998. Thị trường chứng khoán thậm chí đã không quan tâm đến vở kịch chính trị này:
Diễn biến của S&P 500 sau khi các thủ tục luận tội ông Clinton bắt đầu
Ông Clinton được tha bổng vào tháng 2 năm 1999 nhưng không rõ các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán đã quan tâm theo cách nào. Bong bóng công nghệ áp đảo khá nhiều thứ khác vào cuối những năm 1990 và lần này cũng không có gì khác. Bạn có thể thấy các cổ phiếu đã tăng giá tốt trước khi thủ tục luận tội ông Clinton được tiến hành:
S&P 500 giai đoạn 1996 - 1999
S&P 500 đã tăng hơn 20% mỗi năm trong giai đoạn 1996-1999. Bong bóng dot-com là một chuyến tàu chở hàng bị mất kiểm soát trước thời điểm câu chuyện luận tội ông Clinton trở thành tin "hot". Thị trường chứng khoán đã bán tháo gần 20% vào mùa thu năm 1998 trước khi quá trình luận tội chính thức diễn ra, nhưng đó là do Nga không trả được nợ, chứ không phải là vì lo lắng về tình hình liên quan đến tổng thống Mỹ.
Khi nói đến phản ứng của thị trường, các sự kiện địa chính trị gần như không thể gây bất lợi trước khi chúng xảy ra. Tổng thống John F. Kennedy bị ám sát tại Dallas vào ngày 22 tháng 11 năm 1963. Thị trường chứng khoán đã đóng cửa vào thứ Hai của tuần sau đó nhưng khi mở cửa trở lại vào ngày 26 tháng 11 năm 1963, nó đã tăng 4%. S&P 500 kết thúc năm 1964 bằng một mức tăng hơn 16%.
Có một vài lý do vì sao rất khó dự đoán các sự kiện chính trị sẽ tác động đến thị trường như thế nào:
1. Có một sự khác biệt lớn giữa chính tin tức và phản ứng của thị trường đối với tin tức đó
Thị trường chứng khoán cố gắng hướng tới tương lai để các nhà đầu tư không bao giờ có thể chắc chắn được giá cổ phiếu chính xác là bao gồm những yếu tố nào. Điều này đặc biệt đúng trong ngắn hạn vì các nhà đầu tư vẫn thường hoảng loạn mua hoặc hoảng loạn bán khi truyền thông bắt đầu làm cho mọi chuyện trở nên "giật gân".
2. Kích thước mẫu cực kỳ nhỏ.
Xét về việc một tổng thống bị luận tội, trước giờ chúng ta chỉ có hai trường hợp (Tổng thống Andrew Johnson cũng bị luận tội vào năm 1868 nhưng đó là trước khi thị trường chứng khoán hiện đại tồn tại). Không có cách nào để chúng ta có thể rút ra bất kỳ kết luận cụ thể nào từ dữ liệu này và chúng ta cũng không thể sử dụng nó để đưa ra dự đoán về tình hình hiện tại sẽ diễn ra như thế nào.
3. Nhà đầu tư giữ cho danh mục đầu tư của họ không bị chính trị ảnh hưởng.
Các chính trị gia và những người theo đảng của họ thường thích nghĩ rằng họ có quyền kiểm soát nhiều hơn đối với thị trường hoặc nền kinh tế so với thực tế. Tuy nhiên, các thị trường hiện không quan tâm nhiều đến chính trị hay tổng thống là ai như hầu hết những người làm chính trị cho là như vậy.
Chắc chắn là sẽ có một số thay đổi ngắn hạn trong giá cả tùy thuộc vào diễn biến hoặc kết quả khi thử thách này tự diễn ra. Nhưng cuối cùng thị trường sẽ chiến thắng và làm những gì nó muốn làm.
Lê Thanh Hải - CafeF