WASHINGTON, DC - NGÀY 7 THÁNG 7: Một phụ tá cầm một trang trong lá thư gửi Nhật Bản và Hàn Quốc, do Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ký, thông báo mức thuế 25% có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8, trong cuộc họp báo hàng ngày tại Phòng họp báo Brady tại Nhà Trắng vào ngày 7 tháng 7 năm 2025 tại Washington, DC.

Trump Tái Áp Thuế Quan: Nhật Bản và Hàn Quốc Đối Mặt Nguy Cơ Suy Thoái Sâu Hơn

Trong “làn sóng thư thuế quan” đầu tiên gửi tới các đối tác thương mại, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhắm vào hai đồng minh thân cận nhất của Mỹ tại châu Á: Nhật Bản và Hàn Quốc — những quốc gia hiện đang phải gánh phần lớn mức thuế hiện hành đối với ô tô và thép xuất khẩu.

Các mức thuế bổ sung có thể khiến hai nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu này thêm tổn thương, trong bối cảnh cả hai đều đang vật lộn với đà tăng trưởng chậm lại. Nhật Bản thậm chí có nguy cơ rơi vào suy thoái kỹ thuật – tức là GDP sụt giảm trong hai quý liên tiếp.

Cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều ghi nhận GDP giảm trong quý đầu năm so với quý trước đó.

Trong khi hàng hóa từ Hàn Quốc nhập vào Mỹ đang chịu mức thuế 25% – đúng như cam kết của ông Trump hồi tháng 4 – thì mức thuế áp dụng cho hàng Nhật Bản đã tăng thêm 1 điểm phần trăm, nâng lên 25%.

Theo dữ liệu mới nhất từ Ngân hàng Thế giới, xuất khẩu (gồm cả dịch vụ) chiếm gần 22% GDP của Nhật Bản và 44% GDP của Hàn Quốc trong năm 2023.

Hiện tại, ô tô và phụ tùng ô tô nhập khẩu vào Mỹ chịu thuế 25%, còn thép và nhôm bị áp thuế 50% đối với phần lớn các quốc gia.

Ô tô là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản sang Mỹ, đồng thời cũng nằm trong nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Hàn Quốc. Năm 2024, Hàn Quốc là nước xuất khẩu thép lớn thứ tư vào thị trường Mỹ, theo Cục Quản lý Thương mại Quốc tế thuộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba được cho là đã tuyên bố rằng chính phủ ông “đang tích cực tìm kiếm cơ hội đạt được một thỏa thuận hai bên cùng có lợi, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia”. Trong tuyên bố hồi tháng 5, ông Ishiba khẳng định Nhật Bản sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào nếu không bao gồm việc dỡ bỏ thuế đối với ô tô.

Theo ông Norihiro Yamaguchi – Kinh tế trưởng phụ trách Nhật Bản tại Oxford Economics – mức thuế mới sẽ khiến GDP của Nhật Bản giảm 0,1 điểm phần trăm vào cuối năm 2026.

“Trong bối cảnh nền kinh tế vốn đang chịu sức ép từ thuế ô tô cao, bất ổn trong chính sách thương mại toàn cầu và tiêu dùng yếu, không thể xem nhẹ tác động từ quyết định này,” ông nói với CNBC.

Ông Yamaguchi dự báo kinh tế Nhật Bản sẽ chỉ tăng trưởng nhẹ trong nửa cuối năm 2025 và nửa đầu năm 2026 – thậm chí có thể rơi vào suy thoái.

Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản, với giá trị xuất khẩu đạt 21,3 nghìn tỷ yên (tương đương 145,76 tỷ USD) trong năm 2024. Trong khi đó, Hàn Quốc xuất khẩu 127,8 tỷ USD sang Mỹ cùng năm và coi đây là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai.

Phản ánh lập trường “thắt chặt thuế quan” của Mỹ, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BOK) hồi tháng 5 đã hạ dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 xuống còn 0,8%, so với mức dự báo 1,5% hồi tháng 2.

BOK cho biết: “Cầu nội địa phục hồi chậm, trong khi đà tăng trưởng xuất khẩu dự kiến sẽ tiếp tục suy yếu do ảnh hưởng từ chính sách thuế của Mỹ”.

Ông Frederic Neumann – Kinh tế trưởng khu vực châu Á tại HSBC – chia sẻ với CNBC rằng nếu không đạt được thỏa thuận, các mức thuế quan hiện tại sẽ trở thành “rào cản đáng kể cho tăng trưởng” của Nhật Bản và Hàn Quốc.

Cả hai nền kinh tế cũng đang phải đối mặt với tình trạng cầu nội địa trì trệ.

Đưa ra một tia hy vọng, Trump nói rằng ông sẵn sàng “có lẽ, cân nhắc điều chỉnh bức thư này” nếu các nước mở cửa thị trường “trước đây đóng cửa” của họ cho Hoa Kỳ.

Vishnu Varathan, giám đốc điều hành của Mizuho Securities, cho biết các chiến thuật gây sức ép đang được áp dụng đối với Hàn Quốc và Nhật Bản.

Ông nói thêm: “Sự thất vọng với cách tiếp cận có nguyên tắc và toàn diện hơn của Nhật Bản (bao gồm thuế quan theo ngành) làm trì hoãn thỏa thuận là nguồn gây thất vọng cho các nhà đàm phán thương mại Hoa Kỳ, và quan trọng hơn là đối với Trump, đã tự nói lên điều đó”.

Trong khi Trump chưa công khai bày tỏ sự tức giận đối với Hàn Quốc, Varathan cho biết “không phải là không thể tưởng tượng được rằng có những điểm bất đồng tương tự như Nhật Bản, do đó cần phải viện dẫn bức thư này”.

Trong khi đó, thị trường dường như đang phớt lờ các mối đe dọa về thuế quan — hiện tại. Neumann của HSBC cho biết các lá thư của Trump về cơ bản tương đương với việc gia hạn thời hạn đàm phán thuế quan thêm ba tuần.

Ông cho biết: “Các thị trường tài chính đang đón nhận những tin tức mới nhất một cách bình thản, tập trung vào khả năng mức thuế quan bị đe dọa vẫn có thể được giảm bớt thông qua đàm phán”.