Ông Tập Cận Bình có thể sẽ không tham dự Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN tại Malaysia vào tháng 10, một thông tin đang gây chấn động giới quan sát quốc tế, nhất là sau khi Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim xác nhận Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có mặt tại sự kiện này. Viễn cảnh về một cuộc gặp trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Trung bên lề hội nghị, vốn được kỳ vọng có thể mở ra cơ hội hạ nhiệt căng thẳng song phương, gần như không còn khả thi. Theo các nguồn tin, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường sẽ thay mặt Bắc Kinh tham dự, động thái này cho thấy Trung Quốc vừa duy trì hiện diện trong khu vực ASEAN, vừa phát đi tín hiệu rõ ràng rằng Bắc Kinh không muốn tạo điều kiện cho một cuộc tiếp xúc cấp cao trực tiếp với Washington ở thời điểm nhạy cảm. Giới phân tích nhận định nếu ông Tập không tham dự, việc ông Trump cân nhắc rút lui cũng là điều dễ hiểu, qua đó phản ánh sự mong manh của “thỏa thuận ngầm” hiện tại giữa hai nước. Dù cả Washington và Bắc Kinh đều tỏ ra kiềm chế và tránh leo thang xung đột thương mại, song sự cạnh tranh chiến lược và đối đầu ngấm ngầm vẫn tồn tại sâu sắc. Việc cử ông Lý Cường thay thế có thể được xem như thông điệp rằng Trung Quốc quyết tâm giữ khoảng cách với Mỹ và không nhượng bộ trong bối cảnh căng thẳng công nghệ, thương mại kéo dài. Bên cạnh đó, việc ông Tập vắng mặt cũng cho thấy Bắc Kinh muốn khẳng định vai trò tự chủ trong định hình quan hệ với ASEAN, thay vì thông qua một cuộc gặp song phương với Mỹ. Diễn biến này khiến giới đầu tư và nhà hoạch định chính sách đang chờ xem phản ứng chính thức từ Washington, đặc biệt là liệu ông Trump có thay đổi quyết định tham dự sự kiện hay không. Nếu kịch bản đó xảy ra, nỗ lực ngoại giao của Mỹ tại Đông Nam Á sẽ chịu ảnh hưởng, đồng thời làm phức tạp thêm cục diện cạnh tranh địa chính trị tại châu Á – Thái Bình Dương.