Tóm tắt xu hướng tiết kiệm và chi tiêu tại châu Âu:
Gia tăng tiết kiệm tại châu Âu:
- Các hộ gia đình châu Âu đang tăng cường tiết kiệm, bất chấp mức tăng trưởng thu nhập cao nhất trong nhiều năm. Tỷ lệ tiết kiệm của các hộ gia đình khu vực đồng euro đạt 15,7% trong quý 2, cao hơn nhiều so với mức 12% trước đại dịch. Tại Anh, tỷ lệ tiết kiệm cũng tăng lên 10%, một xu hướng ngược lại với Mỹ, nơi người tiêu dùng đang giảm tỷ lệ tiết kiệm.
Các nguyên nhân tiềm ẩn:
- Tạm thời: Nhiều người cho rằng đây chỉ là xu hướng tạm thời, khi các hộ gia đình đang tái tạo dự phòng tài chính sau cú sốc lạm phát và tăng lãi suất. Tình hình địa chính trị, như chiến tranh Nga - Ukraine và bất ổn ở Trung Đông, cũng khiến người tiêu dùng tiết kiệm nhiều hơn để đề phòng rủi ro.
- Dài hạn: Một số chuyên gia cho rằng châu Âu đang chứng kiến sự thay đổi hành vi tiêu dùng mang tính cấu trúc. Sự kết hợp của các yếu tố dài hạn như biến đổi khí hậu, phi toàn cầu hóa, sự thay đổi từ công nghiệp sang dịch vụ, và lo ngại về tài chính hưu trí khiến nhiều người tiêu dùng có tâm lý tiết kiệm hơn, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Tác động lên kinh tế châu Âu:
- Tiêu dùng hộ gia đình chỉ tăng nhẹ 0,1% trong quý 2, trong khi tỷ lệ đầu tư giảm liên tục. Nếu tỷ lệ tiết kiệm cao tiếp tục kéo dài, điều này có thể ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng kinh tế và dẫn đến việc cắt giảm lao động.
Dấu hiệu tích cực:
- Lãi suất giảm: Các ngân hàng thương mại có thể cắt giảm lãi suất tiền gửi, khiến người tiêu dùng giảm tiết kiệm và quay lại chi tiêu.
- Niềm tin tiêu dùng dần cải thiện: Chỉ số niềm tin cho thấy các kỳ vọng tiêu dùng đang dần khởi sắc khi lạm phát giảm, đồng thời các hộ gia đình đang có mức tăng trưởng thu nhập tốt nhất trong ba năm trở lại đây. ECB cũng nhận định rằng tiêu dùng tư nhân có thể đã chạm đáy và sắp đảo ngược.
Triển vọng phục hồi:
- Các ngân hàng và các nhà hoạch định chính sách, như Thống đốc Ngân hàng trung ương Bỉ Pierre Wunsch, kỳ vọng tăng trưởng vào năm 2025 có thể cải thiện nhờ các yếu tố tích cực. Nếu người tiêu dùng cảm thấy an tâm với thu nhập thực tế cao hơn, điều này có thể hỗ trợ cho một chu kỳ phục hồi bất ngờ và khả quan trong chi tiêu và đầu tư.
Xu hướng này đặt ra thách thức lớn cho châu Âu, nhưng cũng mở ra cơ hội phục hồi khi các yếu tố ngắn hạn và dài hạn điều chỉnh phù hợp với kỳ vọng tiêu dùng.