Campuchia kỳ vọng hỗ trợ từ Trung Quốc giữa bối cảnh căng thẳng thuế quan với Mỹ, khi Tập Cận Bình đến thăm Phnom Penh

Campuchia đang đặt nhiều kỳ vọng vào việc nhận được thêm hỗ trợ tài chính từ Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển hạ tầng, khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm nước này hôm thứ Năm trong khuôn khổ chuyến công du Đông Nam Á kéo dài ba quốc gia.

Phnom Penh vốn là một đồng minh thân cận của Bắc Kinh – nhà đầu tư lớn vào các dự án hạ tầng trọng điểm tại Campuchia, bao gồm đường bộ, sân bay và là chủ nợ lớn nhất của quốc gia Đông Nam Á này.

"Chúng tôi mong đợi sự hợp tác sâu rộng hơn nữa, đặc biệt trong phát triển hạ tầng", phát ngôn viên Bộ Tài chính Campuchia – ông Meas Soksensan – nói với Reuters ngay trước khi ông Tập hạ cánh xuống thủ đô Phnom Penh.

Truyền thông trong nước cho biết Campuchia đang tìm kiếm cam kết hỗ trợ tài chính từ Trung Quốc cho dự án đầy tham vọng – Kênh đào Funan Techo dài 180km, nối sông Mekong với vùng duyên hải Vịnh Thái Lan, nhằm giảm phụ thuộc vào các cảng của Việt Nam và tăng cường năng lực vận tải nội địa.

Trong bài viết trên báo chí Campuchia sáng cùng ngày, ông Tập nhấn mạnh việc phản đối "chủ nghĩa bá quyền" và "chủ nghĩa bảo hộ", thông điệp được ông lặp lại trong các chuyến thăm Việt Nam và Malaysia trước đó, trong bối cảnh Đông Nam Á đang chịu ảnh hưởng tiêu cực từ các chính sách thuế quan trả đũa của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Campuchia hiện phải đối mặt với mức thuế lên tới 49% đối với hàng dệt may và giày dép xuất khẩu sang Mỹ – một trong những mức cao nhất toàn cầu – trước khi phần lớn thuế quan này được tạm hoãn đến tháng 7.

Mặc dù kỳ vọng cao, cho đến nay Trung Quốc vẫn chưa đưa ra cam kết chính thức về tài trợ cho dự án kênh đào, trong khi chính phủ Campuchia đã giảm tuyên bố mức tài trợ của Bắc Kinh từ 100% xuống còn 49%, tương đương khoảng 1,7 tỷ USD – gần 4% GDP quốc gia.

Chuyến thăm đậm chất ngoại giao, ít nội dung tài chính rõ ràng

Dù ông Tập được đón tiếp long trọng tại Phnom Penh với cờ Trung Quốc rợp trời và đám đông reo hò hai bên đường, giới quan sát phương Tây tỏ ra dè dặt về tính thực chất của chuyến thăm. Một nhà ngoại giao giấu tên tại Phnom Penh bình luận: “Rất nhiều cờ, rất nhiều biên bản ghi nhớ, rất nhiều tình bạn, nhưng có lẽ không nhiều cam kết tài chính cụ thể”.

Số liệu chính thức cho thấy Bắc Kinh không ký kết bất kỳ khoản vay mới nào với Campuchia trong năm ngoái – một sự thay đổi rõ nét so với các năm trước, khi dòng vốn hàng trăm triệu USD từng đổ vào nước này. Sự suy giảm phản ánh bối cảnh kinh tế nội địa Trung Quốc gặp khó khăn và lo ngại về hiệu quả các khoản đầu tư quốc tế.

Dù vậy, Trung Quốc và Campuchia vẫn tiếp tục nhấn mạnh mối quan hệ “đối tác hợp tác chiến lược toàn diện”, bất chấp những rắc rối gần đây liên quan đến các đường dây lừa đảo do nhóm tội phạm Trung Quốc điều hành tại Campuchia. Đáp lại yêu cầu từ Bắc Kinh, Phnom Penh đã trục xuất hàng loạt “tội phạm Trung Quốc”, bao gồm cả người đến từ Đài Loan – động thái khiến Đài Bắc phản ứng dữ dội.