Trump chuẩn bị kích hoạt Đạo luật Thương mại 1930: Đòn thuế quan mạnh tay, nguy cơ chấn động thương mại toàn cầu

Các chuyên gia thương mại nhận định, Tổng thống Donald Trump đang chuẩn bị kích hoạt Mục 338 của Đạo luật Thương mại năm 1930, một công cụ pháp lý bị lãng quên từ lâu, nhằm áp đặt thuế quan tương hỗ đối với các quốc gia bị cho là phân biệt đối xử thương mại với Mỹ.

Mục 338 – Công cụ pháp lý “ngủ quên” từ năm 1930:

Mục 338 cho phép tổng thống áp thuế lên tới 50% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia áp dụng chính sách thương mại bất công với Mỹ.

Tiêu chí kích hoạt bao gồm:

Áp đặt các khoản phí hoặc quy định không công bằng đối với hàng xuất khẩu Mỹ.

Áp dụng thuế suất hoặc hạn chế bất bình đẳng, gây bất lợi cho thương mại Mỹ.

Trump đã nhiều lần phàn nàn về việc Mỹ phải chịu mức thuế bất công, đặc biệt là thuế ô tô 10% của EU, cao hơn gấp 4 lần mức 2,5% của Mỹ.

Dan Cannistra, đối tác tại Crowell & Moring, nhận định:
"Trump sẽ nhắm vào EU, nói rằng: ‘Các bạn áp thuế 0% cho Hàn Quốc nhưng lại 10% cho chúng tôi – đây là phân biệt đối xử’”.

Lợi thế hành động nhanh chóng với Mục 338:

Không như Mục 232 (thuế thép, nhôm) hay Mục 301 (thuế hàng Trung Quốc), vốn cần thời gian điều tra kéo dài, Mục 338 cho phép Trump áp thuế ngay trong vòng 30 ngày.

Theo Nazak Nikakhtar, cựu quan chức Bộ Thương mại, đội ngũ của Trump đã từng nghiên cứu công cụ này trong nhiệm kỳ đầu nhưng chưa sử dụng. Giờ đây, lợi thế “hiệu lực ngay lập tức” có thể khiến nó trở thành vũ khí thương mại chủ lực.

Nguy cơ phá vỡ trật tự thương mại toàn cầu:

Mục 338 thuộc Đạo luật Thương mại năm 1930 – chính sách thuế quan thời kỳ Đại Suy Thoái, bị cho là làm trầm trọng thêm khủng hoảng kinh tế toàn cầu.

Động thái này có thể làm sụp đổ hệ thống “Tối huệ quốc” (MFN) – nguyên tắc cốt lõi của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) từ năm 1947.

John Veroneau, cựu Phó Đại diện Thương mại Mỹ, cảnh báo:

“Đây sẽ là trận động đất ở Geneva. Nếu Mỹ phá vỡ MFN, hệ thống thương mại toàn cầu sẽ rung chuyển”.

Mục tiêu lớn của Trump – Cân bằng thuế quan:

Trump nhắm đến các quốc gia có mức thuế MFN cao hơn Mỹ, cụ thể:

Ấn Độ: 12% (so với 2,2% của Mỹ)

Brazil: 6,7%

Việt Nam: 5,1%

EU: 2,7%

Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett nhấn mạnh:

“Mức thuế cao của Ấn Độ là rào cản lớn với hàng xuất khẩu Mỹ”.

Nguy cơ chiến tranh thương mại leo thang:

Động thái này có thể dẫn đến các đòn trả đũa mạnh từ EU, Trung Quốc, Nhật Bản, làm gia tăng chiến tranh thương mại và gây xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trump cũng có thể mở rộng định nghĩa “phân biệt đối xử”, bao gồm:

Tiêu chuẩn an toàn xe hơi và khí thải của EU, Nhật Bản.

Lệnh cấm nhập khẩu cây trồng biến đổi gen.

Kết luận:

Mục 338 là con dao hai lưỡi: Nhanh, mạnh, nhưng có thể gây ra khủng hoảng thương mại toàn cầu.

Nếu được kích hoạt, đây có thể là cú sốc lớn nhất đối với hệ thống thương mại đa phương từ sau Thế chiến II.

Thị trường toàn cầu, đặc biệt là châu Á và châu Âu, cần chuẩn bị cho kịch bản thuế quan hỗn loạn và nguy cơ trả đũa thương mại dây chuyền.

Mục 338 - Con bài thương mại nguy hiểm, nhưng cũng là “vũ khí” ưa thích của Trump trong cuộc chiến “đòi công bằng” cho thương mại Mỹ.