Sắc lệnh hành pháp mới của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về khai thác khoáng sản biển sâu được đánh giá là một bước ngoặt mang tính chiến lược trong nỗ lực phá vỡ sự thống trị chuỗi cung ứng khoáng sản toàn cầu của Trung Quốc, đồng thời châm ngòi cho một “cơn sốt vàng” hiện đại dưới đáy đại dương khi các công ty Mỹ bắt đầu tiến hành những bước đi cụ thể để khai thác nguồn tài nguyên này. Được ký vào tháng 4, sắc lệnh nhằm đẩy nhanh tiến trình cấp phép khai thác tại các vùng biển của Mỹ và quốc tế, cho phép các doanh nghiệp như The Metals Company (TMC) tiếp cận hàng tỷ tấn nốt đa kim loại giàu coban, niken, đồng và mangan – những nguyên liệu then chốt trong ngành quốc phòng, xe điện và công nghệ xanh. Trong bối cảnh Trung Quốc đang chiếm ưu thế vượt trội trong chuỗi cung ứng khoáng sản toàn cầu, động thái của Trump không chỉ phản ánh mong muốn giành lại vị thế chiến lược mà còn định hình lại cán cân địa chính trị, khi Hoa Kỳ thúc đẩy mô hình “hành động đơn phương” thay vì tuân thủ quy trình chậm chạp của Cơ quan quản lý đáy biển quốc tế (ISA) trực thuộc Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, sắc lệnh này ngay lập tức vấp phải sự phản đối gay gắt từ Trung Quốc – quốc gia cáo buộc Mỹ vi phạm luật pháp quốc tế và gây tổn hại đến lợi ích chung. Các nhà phân tích cảnh báo hành động này có thể gây chia rẽ sâu sắc trong cộng đồng quốc tế về cách quản lý tài nguyên đại dương. Trong khi đó, CEO của TMC Gerard Barron bày tỏ sự phấn khích với hướng đi chính sách rõ ràng từ chính quyền Mỹ và cho biết công ty ông đã đệ đơn xin giấy phép khai thác thương mại theo luật nội địa Hoa Kỳ. Nếu được phê duyệt, đây sẽ là công ty đầu tiên có giấy phép khai thác đáy biển tại vùng biển quốc tế. Trong một phản ứng chính thức, ISA khẳng định vẫn là cơ quan có thẩm quyền duy nhất đối với các hoạt động tại vùng biển quốc tế, đồng thời cảnh báo rằng hành động đơn phương của Mỹ có thể cấu thành hành vi vi phạm luật biển. Dù vậy, sắc lệnh đã khiến sự quan tâm của nhà đầu tư đối với ngành này tăng đột biến, mở ra triển vọng một chu kỳ đầu tư mới. Không ít chuyên gia cho rằng chính sách của Trump có thể buộc ISA phải đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện khuôn khổ pháp lý – vốn được trì hoãn nhiều năm – do áp lực từ chính sự chủ động của Mỹ. Tuy nhiên, các tổ chức bảo vệ môi trường và quyền lợi cổ đông như As You Sow bày tỏ lo ngại sâu sắc về hệ lụy sinh thái không thể dự đoán khi đưa các thiết bị khai thác nặng nề xuống đáy đại dương – nơi có đa dạng sinh học phong phú nhưng ít được hiểu biết. Chủ tịch Danielle Fugere cảnh báo rằng chính quyền Trump đang “tạo ra một cơn bão”, vừa thách thức luật pháp quốc tế, vừa gây áp lực lên các quốc gia phụ thuộc vào biển cả để mưu sinh. Sắc lệnh cũng làm nổi bật thực tế rằng Mỹ vẫn chưa phê chuẩn Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển – điều khiến tính pháp lý trong các động thái của Washington càng gây tranh cãi. Trong khi đó, các quốc gia khác có thể chọn cách phối hợp để giảm thiểu ảnh hưởng của Mỹ bằng cách tẩy chay khoáng sản khai thác bởi doanh nghiệp Mỹ hoặc đàm phán các thỏa thuận có lợi hơn với Trung Quốc và các quốc gia ISA khác. Majo Valverde, nhà phân tích tại Eurasia Group, nhận định lệnh của Trump không chỉ thay đổi cục diện tài nguyên mà còn là dấu hiệu rõ ràng cho sự xói mòn của chủ nghĩa đa phương, khi các quốc gia ngày càng ưu tiên lợi ích chiến lược riêng, mở rộng biên độ hành động và làm gia tăng nguy cơ đối đầu địa chính trị trong lòng đại dương sâu thẳm.