Độc quyền: Ukraine cân nhắc từ bỏ đô la Mỹ, chuyển hướng sang euro trong chiến lược tái định hình địa chính trị

Ngân hàng Trung ương Ukraine đang cân nhắc khả năng từ bỏ vai trò trung tâm của đồng đô la Mỹ trong hệ thống tài chính quốc gia, chuyển sang neo đồng hryvnia theo đồng euro – phản ánh chiến lược địa chính trị ngày càng gắn bó với Liên minh châu Âu trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng phân cực.

Trong chia sẻ độc quyền với Reuters, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Andriy Pyshnyi cho biết động thái này xuất phát từ triển vọng gia nhập EU, vai trò ngày càng lớn của châu Âu trong hỗ trợ quốc phòng Ukraine, cũng như rủi ro từ việc phụ thuộc vào một đồng tiền gắn liền với chính sách khó đoán của Mỹ.

Ông Pyshnyi xác nhận hội đồng giám sát ngân hàng trung ương đã bắt đầu thảo luận khả năng này từ tháng 2/2024. Dù chưa có quyết định chính thức, đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao Ukraine công khai đề cập khả năng thay đổi cơ chế tham chiếu tiền tệ, vốn suốt nhiều thập kỷ qua vẫn gắn chặt với đồng USD.

Bối cảnh này càng rõ nét hơn khi các quốc gia khác trong khu vực như Moldova cũng đã chuyển đơn vị tiền tệ tham chiếu từ USD sang euro từ đầu năm nay. Trong khi đó, đồng USD – dù vẫn chiếm tỷ trọng áp đảo trong thương mại và dự trữ ngoại hối toàn cầu – đang đối mặt với nghi ngờ từ các nước đang tìm kiếm sự độc lập tài chính và an ninh.

Chiến tranh thương mại dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, cùng với quyết định tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine trước đây, đã làm dấy lên lo ngại tại Kyiv về độ tin cậy của liên minh kinh tế – chính trị với Washington.

Các nhà phân tích như Phoenix Kalen từ Societe Generale nhận định động thái của Ukraine phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn: các quốc gia đang tái cấu trúc lại chiến lược tài chính và đối ngoại trong trật tự thế giới đang thay đổi. “Vận mệnh của Ukraine giờ đây gắn chặt với châu Âu cả về an ninh và kinh tế, do đó việc chuyển sang đồng euro là bước đi mang tính logic,” bà nói.

Dù các giao dịch bằng USD vẫn chiếm ưu thế trên thị trường ngoại hối Ukraine, tỷ trọng giao dịch bằng euro đang gia tăng – theo ông Pyshnyi, mặc dù chưa đạt đến mức đáng kể.

Ukraine hiện vẫn phụ thuộc lớn vào nguồn viện trợ tài chính từ bên ngoài, dự kiến sẽ nhận 55 tỷ USD trong năm nay. Pyshnyi cho biết Ukraine kỳ vọng 17 tỷ USD vào năm 2026 và 15 tỷ USD vào năm 2027 khi viện trợ quốc tế dần thu hẹp. Ông cũng nhấn mạnh rằng kết thúc chiến tranh sẽ mở ra kịch bản phục hồi kinh tế tích cực – song những lợi ích thực sự sẽ cần thời gian để hiện thực hóa.